عملگر یا محرک وسیله‌ای است که انرژی را به حرکت تبدیل می‌کند تا مکانیزم یا سیستم را کنترل یا حرکت دهد. هر دو عملگر برقی و پنوماتیکی این هدف را انجام می‌دهند، اما در نوع انرژی که استفاده می‌کنند و نحوه ایجاد حرکت متفاوت هستند.
عملگر برقی(عملگر الکتریکی)
عملگر برقی وسیله‌ای است که از انرژی برقی برای تولید حرکت استفاده می‌کند. معمولاً شامل یک موتور الکتریکی، چرخ دنده‌ها و مکانیزمی است که حرکت چرخشی موتور را به حرکت خطی یا چرخشی تبدیل می‌کند. عملگر برقی اغلب با استفاده از سیگنال‌های الکترونیکی کنترل می‌شود که امکان موقعیت‌یابی و کنترل دقیق را فراهم می‌کند. این نوع عملگرها معمولاً در کاربردهای مختلف، از اتوماسیون صنعتی گرفته تا رباتیک، که در آن کنترل دقیق، دقت و قابلیت برنامه‌ریزی مورد نیاز است، استفاده می‌شوند. عملگرهای برقی می‌توانند نیروی خروجی بالایی داشته باشند و قادر به کار در سرعت‌های بالا هستند.
عملگر بادی(عملگر پنوماتیک)
عملگر پنوماتیک وسیله‌ای است که از هوا یا گاز فشرده برای ایجاد حرکت استفاده می‌کند. معمولاً از یک پیستون، دیافراگم یا مکانیزم پره دوار تشکیل می‌شود که انرژی هوای فشرده را به حرکت خطی یا چرخشی تبدیل می‌کند. که با تنظیم فشار هوای عرضه شده به عملگر کنترل می‌شوند. آن‌ها معمولاً در کاربردهایی مانند کنترل شیر، سیستم‌های تاسیسات و ماشین‌آلات صنعتی استفاده می‌شوند. عملگرهای پنوماتیکی به دلیل زمان پاسخ سریع و سادگی در طراحی و نصب شناخته شده‌اند. با این حال، آن‌ها به طور کلی نیروی خروجی کمتری را در مقایسه با عملگرهای برقی ارائه می‌دهند.
تفاوت بین عملگرهای برقی و پنوماتیک
تفاوت اصلی بین عملگرهای برقی و پنوماتیکی در نحوه تبدیل انرژی و تولید حرکت است.
۱. تبدیل انرژی:
عملگرهای برقی از انرژی برقی برای ایجاد حرکت استفاده می‌کنند. آن‌ها معمولاً از یک موتور برقی تشکیل شده‌اند که مکانیزم عملگر را به حرکت در می‌آورد، مانند یک پیچ یا یک چرخ دنده، تا حرکت چرخشی را به حرکت خطی یا چرخشی تبدیل کند. از طرف دیگر، عملگرهای پنوماتیکی از هوا یا گاز فشرده به عنوان منبع انرژی استفاده می‌کنند. فشار هوا برای ایجاد حرکت خطی یا چرخشی از طریق انبساط و انقباض محفظه‌ها یا دیافراگم‌های داخلی عملگر کنترل می‌شود.
۲. کنترل و دقت:
به دلیل توانایی آن‌ها در تعدیل دقیق سرعت و موقعیت موتور، کنترل دقیق حرکت را ارائه می‌دهند. آن‌ها را می‌توان به راحتی با استفاده از سیگنال‌های الکترونیکی کنترل کرد که امکان تعیین موقعیت دقیق و قابل برنامه‌ریزی را فراهم می‌کند. در مقابل، عملگرهای پنوماتیک کنترل و دقت محدودتری را ارائه می‌دهند. زمان پاسخ و دقت عملگرهای پنوماتیکی به تنظیم فشار هوا و دینامیک سیستم پنوماتیک بستگی دارد.
۳. نیرو و سرعت:
عملگرهای برقی می‌توانند نیروی خروجی بالاتری را در مقایسه با عملگرهای پنوماتیکی ارائه دهند، به ویژه در کاربردهایی که گشتاور بالا یا بارهای سنگین نیاز به جابجایی دارند. عملگرهای برقی همچنین می‌توانند به سرعت‌های بالاتری دست یابند که امکان عملکرد و پاسخ سریع‌تر را فراهم می‌کند. عملگرهای پنوماتیکی، در حالی که عموماً قابلیت‌های نیروی کمتری را ارائه می‌دهند، می‌توانند با سرعت‌های بالا کار کنند و برای کاربردهای سریع مناسب هستند.
۴. نصب و نگهداری:
این عملگرها معمولاً برای نصب به منبع برق و سیم کشی برق نیاز دارند. آن‌ها همچنین ممکن است به اجزای اضافی مانند کنترلرها و دستگاه‌های بازخورد برای موقعیت‌یابی دقیق نیاز داشته باشند. از سوی دیگر برای نصب به منبع هوا یا گاز فشرده و لوله کشی مناسب نیاز دارند. آن‌ها اغلب طرح‌های ساده‌تری دارند و نگهداری آن‌ها آسان‌تر است، زیرا قطعات برقی کمتری دارند.
کاربرد عملگر برقی و بادی در صنعت پایپینگ و تاسیسات
در هر صنعتی، عملگرهای برقی و پنوماتیکی هر دو کاربرد و مزایای خاص خود را دارند. در ادامه با کاربرد آن‌ها آشنا می‌شوید:
کنترل شیرالات:
عملگرهای برقی اغلب برای کنترل شیرها در سیستم‌های لوله کشی استفاده می‌شوند. آن‌ها می‌توانند موقعیت سوپاپ‌ها را بر اساس سیگنال‌های الکترونیکی باز، بسته یا تعدیل کنند. عملگرهای برقی کنترل دقیق و قابل برنامه‌ریزی را ارائه می‌دهند و آن‌ها را برای کاربردهایی که کنترل دقیق جریان مورد نیاز است مناسب می‌کند. آن‌ها به دلیل زمان پاسخگویی سریع، سادگی و قابلیت اطمینان در اتوماسیون سوپاپ ارزش‌گذاری می‌شوند.
دمپرها و لوورها:
عملگرهای برقی برای کنترل حرکت دمپرها و لوورها در سیستم‌های تاسیسات استفاده می‌شوند. آن‌ها می‌توانند موقعیت این اجزا را برای تنظیم جریان هوا و دما در ساختمان‌های تجاری و صنعتی تنظیم کنند.
فرآیندهای خودکار:
عملگرهای برقی در فرآیندهای خودکار مختلف در صنعت نصب و راه اندازی و لوله کشی مورد استفاده قرار می‌گیرند. آن‌ها را می‌توان در خطوط مونتاژ خودکار، سیستم‌های رباتیک و سیستم‌های نقاله برای کنترل حرکت اجزا یا مواد ادغام کرد.
سیستم های ایمنی:
محرک‌های پنوماتیکی معمولاً در سیستم‌های ایمنی، مانند سیستم‌های خاموش کردن اضطراری و برنامه‌های ایمن استفاده می‌شوند. آن‌ها می‌توانند به سرعت دریچه‌ها را در شرایط بحرانی ببندند یا جدا کنند تا از حوادث یا آسیب تجهیزات جلوگیری کنند.
انتخاب بین عملگرهای برقی و پنوماتیکی به عواملی مانند الزامات کنترل، زمان پاسخگویی، نیاز نیرو، شرایط محیطی و سازگاری سیستم بستگی دارد. تیم متخصصین سیال کنترل می توانند در انتخاب شمارو راهنمایی کنند با ما در ارتباط باشید. جالب است بدانی عملگرهای برقی کنترل دقیق و قابلیت‌های نیروی بالاتری را ارائه می‌دهند، در حالی که عملگرهای پنوماتیکی در زمان پاسخ سریع و قابلیت اطمینان در محیط‌های صنعتی عالی هستند.
