شیر دیلوج زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که نیاز به استفاده سریع از حجم زیادی از آب وجود داشته باشد. از این رو، شیر دیلوج معمولا در سیستم‌های آتشنشانی کاربرد دارد. در این جا قصد داریم نحوه عملکرد این نوع از شیرها، برخی ویژگی‌ها و همچنین مزایا و معایب آن را شرح دهیم.

تاریخ انتشار : ۰۶ بهمن ۱۳۹۸
دسته بندی ها : مقالات
شیرآلات صنعتی

شیر دیلوج چیست؟

در این مقاله به شما میگوییم که شیر دیلوج یاdeluge valve چیست؟ شیر دیلوج آب را در حجم بالا، در سطح وسیع و در مدت زمان کوتاه جابجا می‌کند. این شیرها در سیستم‌های ایمنی و آتشنشانی استفاده می‌شود که در آن‌ها سیستم لوله‌کشی تا زمانی که شیر آب پرفشار را به داخل لوله‌های آب‌پاش انتقال نداده، خالی است. شیر دیلوج ولو نسبت به سیستم‌های دیگر دارای اجزای بیشتری هستند. به همین دلیل پیچیدگی شیر دیلوج ولو (Deluge valve) که به آن شیر سیلابی هم می‌گویند، نسبت به بقیه شیرها بالاتر است.

سیستم‌های تشخیص این نوع شیرآلات صنعتی می‌تواند شامل حسگرهای گرما، دود، ماوراء بنفش (UV) یا مادون قرمز (IR) باشند. تا انتهای مقاله با سیال کنترل همراه باشید.

کاربردهای شیر دیلوج

کاربردهای شیر دیلوج
کاربردهای شیر دیلوج

همان‌طور که اشاره شد، شیرهای دیلوج در جاهایی کاربرد دارند که نیاز باشد حجم بالایی از آب در مدت زمان کوتاه انتقال یابد. در مکان‌هایی که امکان آتش‌سوزی وجود داشته و ممکن است حجم آتش به سرعت گسترش یابد، این شیرآلات صنعتی کاربرد بیشتری دارند. همچنین می‌توان از آن‌ها برای خنک کردن سطوح به منظور جلوگیری از تغییر شکل یا فروپاشی ساختاری استفاده کرد.

به عنوان مثال، برای محافظت از مخازن، ترانسفورماتورها یا خطوط پردازشی در برابر انفجار از شیر دیلوج استفاده می‌شود.

برخی مثال‌های دیگر برای کاربردهای شیر دیلوج عبارتند از: مخازن حاوی محلول‌های قابل احتراق، انبار تجهیزات، مکان‌های ذخیره‌سازی یا پردازش مواد حاوی مواد دارای نقطه اشتعال پایین.

شیرهای دیلوج برای سیستم‌هایی مناسب است که شامل سیستم‌های تشخیص مناسب و خطوط لوله نازل باز باشند. این نوع شیرها مانع از ورود آب به سیستم لوله‌کشی تا زمان نیاز می‌شوند. این شیرها از طریق فشار وارد شده به محفظه کنترل بسته می‌شوند. در موقعیت SET، فشار آب از طریق محفظه کنترل شیر دیلوج، با استفاده از یک شیر یکطرفه (Check Valve) تامین می‌شود.

فشار به دام افتاده در محفظه شیر، بر دیسک شیر فشار وارد کرده و شیر را بسته نگه می‌دارد. در شرایط تست یا آتش، زمانی که فشار از طریق دستگاه اتومات یا به صورت دستی آزاد شود، شیر باز شده و آب را به داخل سیستم لوله‌کشی منتقل می‌کند.

توجه داشته باشید که هرگاه دسته آزادسازی شیر کشیده شود، فشار داخل محفظه کنترل آزاد شده و شیر باز می‌شود و آب به سیستم لوله‌کشی انتقال می‌یابد.

ویژگی‌های اصلی

  • قسمت متحرک الاستومریک تک قطعه‌ای – بدون نیاز به تعمیر و نگهداری
  • قسمت‌های داخلی قابل تعویض و قابل تعمیر
  • ساخته شده از مواد مقاوم در برابر خوردگی
  • طراحی شده برای تنظیم مجدد بدون باز کردن شیر
  • سازگار با سیستم‌های برقی، هیدرولیک، پنوماتیک و کنترل فشار

مزایای شیرهای دیلوج

  • ارزان‌تر نسبت به سیستم‌های دیگر
  • استفاده از آب برای خاموش کردن آتش

معایب شیرهای دیلوج

  • امکان خرابی برخی تجهیزات حساس و برقی
  • زمان تمیز کردن طولانی‌تر نسبت به سیستم‌های گازی و پودری
  • نیاز به یک مخزن بزرگ برای استفاده از شیر

نحوه عملکرد شیرهای دیلوج

در شیرهای دیلوج ولو مکانیکی، از یک دیافراگم هیدرولیکی برای کنترل جریان آب استفاده می‌شود که این دیافراگم توسط فشار آب در محفظه بالای شیر بسته نگه داشته می‌شود. در صورت وقوع آتش‌سوزی، سیستم تشخیص حریق سیگنال را به شیر دیلوج می‌فرستد. سپس یک شیر کوچک باز می‌شود که فشار آب در محفظه بالای شیر را کاهش می‌دهد. کاهش فشار آب موجب باز شدن دیافراگم و جریان آب می‌شود.

در شیرهای دیلوج ولو الکتریکی، برای کنترل جریان آب از یک سوئیچ الکتریکی استفاده می‌شود که توسط یک سیستم تشخیص حریق کنترل می‌شود. در صورت وقوع آتش‌سوزی، سیستم تشخیص حریق جریان برق را به سوئیچ الکتریکی قطع می‌کند. این قطع جریان برق باعث باز شدن شیر دیلوج و جریان آب می‌شود.

شیرهای دیلوج ولو در مکان‌هایی که احتمال آتش‌سوزی بالا است و نیاز به استفاده سریع از حجم زیادی از آب وجود دارد، استفاده می‌شوند. از جمله کاربردهای این شیرها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • مخازن حاوی مواد قابل اشتعال
  • انبار تجهیزات
  • مکان‌های ذخیره‌سازی یا پردازش مواد حاوی مواد دارای نقطه اشتعال پایین

شیرهای دیلوج ولو باید به صورت دوره‌ای توسط افراد متخصص بازرسی و تعمیر شوند تا عملکرد صحیح آنها تضمین شود.

برخی نکات مهم در مورد خرید شیرهای دیلوج

به واسطه اهمیت شیرهای دیلوج، بهتر است در زمان خرید این شیرها به برخی نکات توجه کنید که عبارتند از:

۱- آیا شیر دیلوج دارای قطعات مکانیکی متحرک مرطوب شده است؟

بسیاری از انواع شیرهای دیلوج شامل استم (Stem)، شافت، پیستون و قطعات مکانیکی متحرک دیگر هستند. قطعات متحرک مرطوب شده ممکن است مشکلاتی را برای شیر ایجاد کند. این قطعات مستعد چسبیدن هستند که در شرایط آتشسوزی می‌تواند فاجعه‌بار باشد.

۲- آیا قسمت‌های داخلی شیر عاری از گرفتگی هستند؟

این نوع از شیرها غالبا حاوی بخش‌های تثبیت کننده در قسمت داخلی خود هستند. این ویژگی‌ها به منظور پشتیبانی و جلوگیری از پارگی قطعات آب‌بندی لاستیکی در نظر گرفته می‌شوند. با این حال باید توجه داشت که آب مورد استفاده برای خاموش کردن آتش اغلب حاوی ذرات رسوبی است که ممکن است باعث خرابی این قطعات شوند. به همین دلیل باید دقت شود که شیر عاری از قطعات حساس به ذرات رسوبی و یا گرفتگی باشد.

۳- آیا شیر خریداری شده از رنگ با کیفیت بالا برخوردار است؟

رنگ شیر تنها جنبه زیبایی ندارد. در اکثر شیرها در زمان فرآیند ریخته‌گری حباب‌های گاز شکل می‌گیرد. کیفیت پوشش و رنگ‌کاری شیرها می‌تواند عمر آن‌ها را بین ۱ تا ۲۰ سال افزایش دهد. بنابراین سعی کنید شیرهایی خریداری نمایید که فرآیند رنگ‌کاری با کیفیت بالا داشته باشند.