مطالعاتی که نتایج حاصل از، تلفیق استراتژیهای موثر، قوانین، پروتکلها و روشهای پیشگیری و حذف اثرات خوردگی را بررسی میکنند؛ مشکل خوردگی در کانادا منجر به ۱۰ بار نشت خطوط لوله و ۱۲ بار انفجار در دوره ۱۹۷۷ تا ۱۹۹۶ بوده است و در کشور ما این پدیده مورد بررسی قرار گرفته شده و مدیریت آن از اهمیت فوق العادهای برخوردار است زیرا تجهیزات صنایع نفت، گاز و پتروشیمی در محیطهای خورنده قرار گرفتهاند.
گزارشهای عملکرد ناشی از خوردگی نشان میدهد که علت این پدیده عمدتا ناشی از بیدقتی در لولهکشی و ساخت تجهیزات پتروشیمی و نصب و راهاندازی است که منجر به انفجار، آتشسوزی و گسترش مواد سمی در محیط زیست میشود. علاوه بر این، جایگزینی تجهیزات سالم با تجهیزات خورنده، تعطیلی نیروگاهها به دلیل جایگزینی تجهیزات، اختلال در فرآیندها به علت خوردگی مواد و ناخالصی محصولات فرآوری شده به علت نشت آلایندههای مرتبط با خوردگی و زبالههای محصولات، بیشترین هزینهها و زیانهای ناشی از خوردگی را ایجاد میکنند.
مطالعات نشان میدهد که ۷۰ درصد از تلفات را میتوان با رعایت اصول و دستورالعملهای مربوطه جبران کرد. نقطه دیگری که نادیده گرفته میشود این است که آسیبهای غیرمستقیم خوردگی بسیار بیشتر از موارد مستقیم است. مدیریت فرآیند خوردگی در تجهیزات و سیستم لولهکشی خطوط لوله، مسئولیت کنترل خوردگی و نصب و راهاندازی تجهیزات جایگزین را در همه جهات برای حفظ سرمایه و استفاده از روشهای پیشرفته در جهت ارتقاء سیستم به همراه دارد.
مکانیسمهای تحت پوشش خوردگی
خوردگی تحت پوشش در حضور آب و اکسیژن ایجاد میشود. هنگامی که آب و اکسیژن در سطح فلز وجود دارد، خوردگی به دلیل انحلال فلز رخ میدهد (اثر آنودایی). این فرآیند شیمیایی با کاهش اکسیژن ارتباط مستقیم دارد. نرخ خوردگی تحت پوشش بستگی به نوع عایق، مقدار اکسیژن، مقدار ناخالصی در آب، درجه حرارت و ویژگیهای انتقال حرارت از سطح فلز یا شرایط سطح فلز مرطوب یا خشک دارد. در غیاب اکسیژن میزان خوردگی را میتوان نادیده گرفت. اگرچه فولادهای کم آلیاژ و کربن دارای کمترین میزان خوردگی در محدودههای قلیایی هستند، اما یونهای کلرید ناحیه تحتانی پوشش را ایجاد میکنند.
روشهای کنترل خوردگی
خوردگی در صنایع پتروشیمی و صنایع آب و فاضلاب توسط یکی از روشهای زیر کنترل میشود:
- آلیاژهای مقاوم در برابر خوردگی
- بازدارندههای خوردگی
- روشهای تثبیت کننده
پوشش لوله و نقش آنها در اقتصاد و صنعت کشور
کاملا روشن است که به کار بردن هر یک از سیستمهای پوشش لولهها دارای مزایا و محدودیتهای خاص خود هستند و به همین دلیل در اکثر شرایط یکی از آنها ترجیح داده شده است. اما در شرایط دیگر، هر دو سیستم میتواند مورد استفاده قرار گیرد و این انتخاب را دشوار میسازد. در این موارد یک روش مناسب برای تحقیق و مقایسه وجود دارد که راهنمایی قابل اعتماد در انتخاب سیستم مناسب است.
یکی از عوامل مهم در انتخاب سیستم مناسب، هزینه است. اهمیت فاکتور هزینه چنین است که بر پارامترهای دیگر غالب است و باعث انتخاب یک سیستم بر اساس هزینه میشود. پوشش خطوط لوله در طول عملیات در معرض بسیاری از موارد از جمله رطوبت، فشار، باکتریها و غیره قرار میگیرد. استفاده از پوشش روی خطوط لوله هزینههای زیادی دارد، به همین دلیل انتخاب پوشش برای لولهها بسیار اهمیت دارد. همچنین برای لولههای دفن شده در زیر زمین، باید پوشش آنها به مدت کوتاهی مانند سایر سازهها جایگزین شود و پوشش باید حداقل برای بیش از ۲۰ سال گذشته باشد.
برای این منظور ویژگی پوشش مورد نیاز برای لولههای آب و فاضلاب به شرح زیر است:
- مقاوم در برابر آب و رطوبت
- مقاومت در برابر فشار متغیر
- مقاومت در برابر باکتریها و قارچها
- مقاوم در برابر اثر مویرگی آب
- مناسب با تغییرات دما
- مقاومت در مقابل حلالها
- مقاومت در برابر جذب خاک
- مقاومت در برابر آسیبهای مکانیکی