تجهیزات نفت و گاز و پتروشیمی از آن دسته تجهیزات مهم و حساس هستند که همواره در معرض انفجار و اشتعال هستند و باید از فشار و حرارت زیاد دور باشند تا از آسیب دیدگی هرچند کوچک جلوگیری شود. برای کنترل این تجهیزات به دلیل حساسیت بالا، نیاز است تا با دقت ورودی و خروجی آن‌ها تنظیم شود اما این دقت چگونه صورت می‌گیرد؟
در بیانی ساده، وظیفه اصلی عملگرها قطع و وصل کردن سیالات درون شیرآلات صنعتی است که برای ساده کردن کار و یا به دلیل فشار زیاد مواد شناور در لوله‌ها نیاز است به صورت مکانیکی صورت گیرد. اما کارکرد عملگرها محدود به این کار نمی‌شود و همه عملگرها نمی‌توانند در تمامی موقعیت‌ها به کار روند و بر اساس جنس و نحوه باز و بسته شدن انتخاب می‌شوند.
عملگرها برحسب حرکت به دو نوع دورانی و خطی تقسیم شده و تجهیزاتی برای کنترل ورود و خروج سیالات محسوب می‌شوند که اهمیت بالایی به دلیل دقت بالا و امکان کنترل از راه دور توسط تکنسین را دارد. این دقت از آن جهت اهمیت دارد که در بسیاری از شرایط که نیاز است تغییراتی محدود و دقیق صورت گیرد و اصولا اعمالی که توسط سیستم‌های صنعتی صورت می‌گیرد با دقت‌تر از نیروی یدی و انسانی است.
جنس عملگرها بسیار مهم است زیرا برخی از عملگرها به دلیل نوع مواد ساخته شده بسیار واکنش پذیر هستند و نمی‌توانند در هر شرایطی کاربردی باشند. عملگرها در جنس‌های مختلفی از قبیل برنجی، فولادی و سایر ترکیبات آلیاژی مناسب شرایط شیمیایی ساخته می‌شوند که شرکت‌ها و اشخاص لازم است بر حسب نوع کاربرد از آن‌ها استفاده کنند.
یکی از دلایل روی آوردن به عملگرها در تجهیزات پتروشیمی، حجم ورودی بالای سیالات به خصوص در محل پمپاژ است که به دلیل فشار بالا اپراتور به تنهایی و با نیروی بدنی قادر به تغییر شیرآلات کنترل نیست، پس لازم است عملگرها به عنوان اجراکننده این فشار را به شیرهای کنترل وارد کرده و آن‌ها را براساس نیاز مجموعه تنظیم کنند.
به طور کلی عملگرها تکمیل‌کننده شیرهای کنترل در تجهیزات نفت و پتروشیمی محسوب می‌شوند که کارکرد و عمر کنترل‌کننده‌ها را نیز به دلیل فشار مناسب وارده به آن‌ها افزایش می‌دهند و اغلب به صورت کنترل از راه دور و توسط یک اپراتور از اتاق کنترل تنظیم می‌شوند تا نیاز مجموعه را با دقت فراهم کنند.
از نظر نوع دوران می‌توان عملگرها را به انواع تمام دور ، ۹۰ درجه و ۴۵ درجه تقسیم کرد و انواع مدل‌های برقی و مکانیکی آن‌ها نیز در بازار موجود است که همانطور که گفته شد بر اساس نیاز مجموعه لازم است مدلی مناسب را انتخاب کرد تا کارکرد و راندمان مجموعه افزایش یابد.
