امروزه از شیرآلات صنعتی برای کاربردهای مختلف در صنایع استفاده می‌شود. بدون این تجهیزات امکان عبور مایعات و گازها در داخل لوله های ساختمان یا مکان‌های صنعتی دیگر وجود نخواهد داشت. با توجه به کاربری متفاوتی که انواع شیرآلات صنعتی دارند، مهندسین تاسیسات باید از آن‌ها در جای مناسب استفاده کنند. در این مقاله به شیر کشویی و کاربرد آن پرداخته می‌شود.
شیر کشویی چه نوع شیری است؟
این نوع از شیرآلات صنعتی به نام شیر دروازه‌ای (gate valve) نیز شناخته می‌شود و با توجه به انواع متفاوتی که دارد در کاربری‌های متنوعی به کار می‌رود. این شیر به‌گونه‌ای تولید می‌شود که در آن دریچه‌ای دایره‌ای یا مستطیلی وجود دارد و از طریق آن عبور و خروج مایعات به لوله‌ها اتفاق می‌افتد.
در این نوع از شیرآلات صنعتی در واقع دریچه‌ای که سبب انسداد راه ورودی مایعات یا گازها می‌شود به صورت عمود بر لوله قرار می‌گیرد و با چرخش دیسک این دریچه به سمت بالا آمده و مسیر ورودی باز خواهد شد.
ساختمان شیر کشویی
شیرآلات کشویی از یک ساختمان و بدنه ساده، عضو مسدود کننده جریان به صورت گوه‌ای یا تخت کلاهک مخصوص آب بندی در زمان باز و بسته کردن شیر، حلقه‌های آب بندی، یوک و یک ساقه تشکیل شده است که در ارتباط با یکدیگر عمل می‌کنند.
نحوه استفاده از شیر کشویی
برای استفاده از این شیرآلات صنعتی کافی است عملیات چرخش را به صورت کامل انجام دهید. با چرخش دیسک، گوه یا صفحه تخت به صورت عمودی از ساقه بالا می‌رود و باز و بسته شدن شیر کشویی از این طریق انجام خواهد شد.
لازم به ذکر است که شیر کشویی در دسته بندی شیرآلاتی قرار می‌گیرد که به صورت قطع و وصل طراحی می‌شوند. بنابراین باید به صورت کامل باز یا بسته شوند. در غیر این صورت کارایی خود را به سرعت از دست می‌دهند.
این شیرآلات با حرکت گوه‌ای مانند خود که به سمت بالا و پایین است به صورت خطی و عمود بر لوله باز و بسته می‌شوند. در واقع این حرکت خطی از طریق ساقه‌ای که در این شیرآلات صنعتی وجود دارد انجام می‌شود.
حرکت گوه و فشار آن روی سطح آب‌بندی سبب می‌شود تا راه ورود و خروج مایعات بسته شود. برای چرخش این گوه روی ساقه و باز و بسته کردن شیر کشویی نیاز است که چرخش دیسک را در چند مرتبه انجام بدهید. برای اطلاع از تعداد چرخش‌ها کافی است اندازه شیر را در اختیار داشته باشید. در این صورت با فرمول ۳x+2 تعداد کل چرخش‌ها مشخص می‌شود.
انواع شیر کشویی
این نوع از شیرآلات صنعتی با توجه به اجزایی که در خود دارند در انواع متفاوت زیر دسته بندی می‌شوند:
- شیر کشویی چاقویی
در این شیرها عضو مسدود کننده به صورت صفحات تیز و نازک است که به جای گوه جهت باز و بسته کردن شیر به کار برده می‌شود. از آنجایی که شیرهای کشویی دو دریچه و ورودی دارند این دیسک‌ها به صورت موازی با یکدیگر قرار می‌گیرند تا به طور همزمان مسیر جریان را قطع کنند. این صفحات از فلز و فولادهای کربن ساخته می‌شوند به همین دلیل تحمل فشار بالای بیشتر از ۲۰ بار را ندارند و بیشتر در صنایع نفت خام کاربرد دارند.
- شیر کشویی گوه‌ای
از این شیرها برای جلوگیری از ورود یا خروج سیال‌ها استفاده می‌شود. در هنگام استفاده از این نوع شیرآلات صنعتی باید توجه کنید که گوه به صورت نیمه باز قرار نگیرد زیرا در این صورت محل‌های آب‌بندی از بین خواهد رفت و در نتیجه نشتی از اتصالات ایجاد می‌شود. این نوع از شیرآلات کشویی در مقایسه با انواع دیگر از ارتفاع بالاتری برخوردار است.
- شیر کشویی مخصوص خط لوله
شیر کشویی خط لوله نیز یکی دیگر از شیرآلات صنعتی به شمار می‌رود که در خطوط لوله انتقال کاربرد بسیاری دارد. در این نوع از شیرآلات کشویی افت فشار کمتری به واسطه سوراخی که در داخل عضو مسدود کننده وجود دارد رخ می‌دهد. به دلیل این که دیسک‌ها صیقلی و موازی هستند در این شیرهای کشویی به آن‌ها سیت موازی نیز می‌گویند.
در صورت نشتی از این شیرها از تزریق گریس با پایه مصنوعی برای آب‌بندی آن‌ها استفاده می‌شود. شیر کشویی نمونه‌ای از شیرآلات صنعتی است که در کاربری‌های متفاوتی کاربرد دارد. این نوع از شیرها به صورت خطی و عمود بر لوله قرار می‌گیرند و از طریق گوه یا صفحات تختی که در آن‌ها وجود دارد باز و بسته می‌شوند.
